Верш Цягнік
Ідзе цягнік праз Беларусь
І я у цягніку тым еду,
З сабой ці з кім – не разбярусь
Вяду бясконцую бяседу
Нашто мы едзем, і куды,
І хто сядзіць у лакаматыве,
Мінаюць вёрсты і гады
Ў маім лунаючы матыве
. . . . . . . . .
За ноччу-ноч, і дзень за днём
Бягуць гісторыі падзеі,
Я бачу Полацк за вакном
А ў ім Ўсяслава Чарадзея
Як ён бароніць родны край
І варагам не паддаецца,
І як душа яго у рай
Ляціць і сонейку смяецца
Вось Вітаўт з рыцарскай душой
Канём цягнік наш даганяе
У тых краях, скуль я прыйшоў
Пагоняй гэта называюць
Скарыну бачу я за тым
Як ён друкуе кнігу першым
Прайшлі стагоддзі і гады,
А ён жывым стаіць у вершы
І ўсіх астатніх землякоў,
Аднолькава – прастых і слынных
Я сустракаў сярод шляхоў
Пад вандраванняў час няспынных
. . . . . . . . . . . . . .
Зямля мая! Любоў мая!
На долю ты не наракала,
І доўга-доўга у баях
Сваю свабоду зберагала
З даўна-давён сярод палёў
Тваіх было так дыхаць вольна,
Але навала маскалёў
На нас насунулась няўмольна
І пачалося ўсё тады,
Усё, што нават сёння маем
Нямала збегла ўжо вады
А што з таго мы ўспамінаем?
. . . . . . . . . . . . . . . . .
Вось Багушэвіч нам крычыць:
Не пакідайце ж роднай мовы!
Усіх вас трэба навучыць
Не спасылацца на умовы
Умовы – тыя ж, што былі
На іх ня варта спасылацца,
Каб мець нашчадкаў на зямлі
За мову трэба вам трымацца
. . . . . . . . . . . .
Цягнік ляціць, цягнік рыпіць
Цягнік ягоны голас глушыць,
А ён у вачах маіх стаіць,
А ён гаворыць у мае вушы
. . . . . . . . . . . . . .
Я чую – кажа нам Кастусь
У сялянскай світцы шэраватай
Ня гнісь, народ, як я ня гнусь
Перад шыбеніцай праклятай
Ня гнісь. Адчуй, што волат ты
Што на пясок раздушыць камень,
І зграю рознай свалаты
Адкінь магутнымі рукамі
І cам Купала тут сказаў:
Ну што ж вы, людцы дарагія,
Я вас людзьмі хацеў назваць
Каб без надзеі не загінуць
. . . . . . . . . . . . .
Усіх не ў сілах узгадаць
Каго пабачыў з цягніка я
І слова кожнаму з іх даць
Мне проста часу не хапае
. . . . . . . . . . . . . .
Ізноў пашлі мільгаць у вакне
Да болю мілыя прыпынкі
Бярозы ў роднай старане,
Вясельлі, провады, дажынкі
Палі, азёры, курганы
Каровы, козы, гусі, свінні
Лясы і кветак дываны
З рамонкаў і валошак сініх
. . . . . . . . . . . . .
Так, ты квітнела да пары
І як ўспомню – засмучуся
Якое зло правадыры
Зрабілі роднай Беларусі
І вось я бачу, як у рад
Пачвары змрочныя паўсталі
І памылюся я наўрад
Найгоршы з іх – таварыш Сталін
Не, не забыць нам Курапат,
І не забыць ахвяр няшчасных
І што было у нас зашмат
Сваіх таварышаў уласных
. . . . . . . . . . . . . . .
Ішоў цягнік праз Беларусь
На ўсе кірункі ён імчаўся
Не, я ніколі не згаджусь
Каб ён ў чужых руках застаўся
Я марыў, каб стаў нашым ён
На рукі палажыўшы голаў,
А кожны думаў пра сваё
Пад перастук вагонных колаў
Ідзе цягнік праз Беларусь
Яму назад не павярнуцца,
І да стоп-крану не вазьмусь
Я сам ніколі дакрануцца
Далей я ехаць не баюсь
Куды б яшчэ цягнік ня рушыў,
Я у вагоне застанусь
Бо ў ім яшчэ ёсць беларусы
. . . . . . . . . . . . . .
Ішоў цягнік, а я не спаў
Haступны будзе дзе прыпынак?
Я да вакна ілбом прыпаў
Мо гэта будзе вольны рынак?
Заможнасць будзе і давер
З суседзямі спакой і згода
І мы пачнём расці уверх
І дзень за днём, і год за годам
Амаль што бачыў гэта я
І ў цемру болей углядаўся
Дзе ў чыстым полі слуп стаяў
А на слупу ліхтар гайдаўся
І ён адкідываў святло
На хаты, крытыя саломай,
І душу мне тугой звяло
І страшна стала мне самому
. . . . . . . . . . . . . . .
Няўжо ня будзе выйсця нам
З нястач, нядолі і сумненняў?
Няўжо ні хлопам, ні панам
Не дасць Гасподзь паразумнення?
Каго, каго мы абярэм
І дзе мы знойдзем машыніста,
Каб за усіх душой хварэў
І вёз нас ў край святы і чысты?
. . . . . . . . . . . . . . . .
Каб кожны з нас падумаў сам
Ці жыць мы можам па-другому,
Я гэту казку расказаў
Майму народу дарагому
(1 votes, average: 5,00 out of 5)